Các bạn!!!

Tuần này, chúng ta sinh hoạt trực tuyến đề tài 37 phẩm trợ đạo, Lý Lão Bà Bà sẽ đảm nhận vai trò diễn giả… Để giúp mọi người hình dung và nắm vững một số nét trọng yếu, mình xin sơ lược về hình tướng của 37 phẩm như sau:

I- GIỚI THIỆU 37 PHẨM

Ba mươi bảy phẩm trợ đạo được ví như 37 chủ đề học tập trong Phật đạo… 37 phẩm được trải dài trong quá trình học tập từ sơ tu đến quả chứng, ta quen gọi là Tứ Diệu Đế… Tứ Diệu Đế gồm bốn cấp học, đó là: Cấp khổ đế (dứt tám món khổ nhân sinh); Cấp tập đế (dứt kiết sử, phiền não, lậu hoặc); Cấp diệt đế (thấy bổn tâm bổn tánh chứng chân Niết Bàn) và Cấp đạo đế (thành tựu vô lậu trí)!!! Trong mỗi cấp học, có một số chủ đề trọng tâm, khi người học hoàn thành một số chủ đề trọng tâm nào đó, một số quả vị tương đương sẽ xuất hiện…!!!

Ví dụ: Ở cấp khổ đế, người học cần hoàn thành 12 chủ đề trọng tâm, đó là tứ niệm xứ, tứ chánh cần và tứ như ý túc… Khi hoàn thành 12 chủ đề này, sẽ thành tựu sơ ngộ và đặt một chân vào đạo quả xuất thế… Từ đây, tám món khổ nhân sinh (gồm sanh, lão, bệnh, tử, ái biệt li, cầu bất đắc, oán tắng hội, ngũ ấm xí thịnh khổ) giảm thiểu đến mức thấp nhất cho đến tịch diệt hẳn…!!!

II- NHỮNG CHỦ ĐỀ TRỌNG TÂM CỦA 37 PHẨM

37 phẩm trợ đạo gồm có các phẩm sau:

─ Tứ niệm xứ: Thân niệm xứ, thọ niệm xứ, tâm niệm xứ, pháp niệm xứ… (Niệm: Nhớ nghĩ… Xứ: Nơi chốn, muốn giác ngộ, người tu hành chỉ được phép nhớ nghĩ bốn điều trên…!!!

─ Tứ chánh cần: Bốn việc chân chánh cần phải thực hiện gồm: Việc ác chưa sanh, không cho sanh khởi… Việc ác đã sanh, mau chóng tịch diệt… Việc thiện chưa sanh, làm cho sanh khởi… Việc thiện đã sanh, tinh tấn trưởng dưỡng…!!! (Chú ý: Thiện ác xuất thế không giống thiện ác thế gian)

─ Tứ như ý túc: Gồm bốn điều cần phải tu tập như ý nguyện, đó là: Dục như ý túc (ham muốn đạo quả vô lậu như ý); Tinh tấn như ý túc (chuyên cần tu tập như ý); Niệm như ý túc (không quên việc tu tập như ý); Nhất tâm như ý túc (một lòng một dạ hướng đến mục tiêu giác ngộ đạo quả vô lậu)…!!!

─ Ngũ căn: Tín căn (niềm tin về con đường vô lậu không lay chuyển); Tinh tấn căn (tinh tấn trên con đường dẫn tới vô lậu không thối chuyển); Niệm căn (không quên việc tu học vô lậu); Định căn (tâm ý hướng về vô lậu quả không thối chuyển); Huệ căn (biết rõ con đường đưa đến vô lậu)…!!!

─ Ngũ lực: Tín lực (sức mạnh từ niềm tin vô lậu); Tinh tấn lực (sức mạnh từ sự chuyên cần vô lậu); Niệm lực (sức mạnh từ sự nhớ nghĩ vô lậu); Định lực (sức mạnh từ ý chí vô lậu); Huệ lực (sức mạnh từ việc biết rõ con đường dẫn đến vô lậu và giải thoát)…!!!

─ Thất giác chi: Trạch pháp giác chi (phân tích như pháp một vấn đề đến tận nguồn cơn); Niệm giác chi (không quên giá trị của sự phân tích như pháp đó); Hỷ giác chi (vui mừng vì giá trị vô lậu cùng giải thoát của phân tích như pháp đem lại); Khinh an giác chi (thân tâm nhẹ nhàng từ việc phân tích như pháp một vấn đề đem lại); Tinh tấn giác chi (dũng mãnh bước tới vì đã thấy ánh sáng vô lậu, giải thoát); Định giác chi (tự tại trong nguồn tâm vô lậu, giải thoát); Xả giác chi (Vô lậu và giải thoát bão hoà trong tâm thức)…!!!

─ Bát chánh đạo: Chánh kiến (thấy được vô lậu quả và giải thoát); Chánh tư duy (suy gẫm về sự tốt đẹp của vô lậu quả và cảnh giới giải thoát); Chánh ngữ (xưng tán cảnh giới vô lậu và giải thoát); Chánh nghiệp (thân, khẩu, ý vô lậu giải thoát); Chánh mạng (đời sống vô lậu giải thoát); Chánh tinh tấn (thẳng tiến trên con đường vô lậu giải thoát); Chánh niệm (tâm ý không rời xa đạo quả vô lậu giải thoát); Chính định (vô lậu và giải thoát không hai)…!!!

III- TƯỚNG MẠO 37 PHẨM

Để giúp các bạn có thể hình dung ra tướng mạo của 37 phẩm, nhằm dễ nhớ, dễ thuộc… Mình tạm khắc hoạ tướng mạo 37 phẩm như sau:

Người tu hành trong Phật đạo, muốn thành tựu các đạo quả giác ngộ, đạo quả vô lậu, đạo quả giải thoát, đạo quả trí tuệ, cần phải ươm mầm và trồng cây giác ngộ (Bồ Đề thọ, thứ cây mà Huệ Năng cùng Thần Tú đề cập trong bài kệ của mình…!!!

Bồ đề thọ hay cây giác ngộ là loại cây thuộc họ vô lậu, sinh trưởng ở cõi nước xuất thế… Bồ đề thọ chỉ có thể gieo trồng trên bốn loại đất đặc biệt… Bốn loại đất đó là: Thân điền, thọ điền, tâm điền và pháp điền, ta tạm đặt tên cho bốn mảnh đất nói trên là Tứ Giác Ngộ Điền (Bốn mảnh đất trồng cây giác ngộ)…!!!

Trước khi gieo hạt giống Bồ đề, người này phải thực hiện bốn việc giống như người nông dân “làm đất” trước khi canh tác…Bốn việc đó là, dẹp tan tà kiến trong lòng (Tồi tà hiển chánh môn), làm sạch cỏ dại thế gian pháp trong tâm thức (Đoạn mê khai giác môn), xa lánh thị phi, gần gũi bạn lành (Thân cận thiện hữu môn)… Thực hiện các việc này gọi là thiện…Ngược lại gọi là ác…!!! Tứ chánh cần chính là công việc làm sạch Tứ Giác Ngộ Điền trước khi gieo giống Bồ đề…!!!

Sau khi làm sạch Tứ Giác Ngộ Điền, người này phải tiếp tục bốn công việc đó là: Ham thích gieo trồng cây Bồ đề như ý (Dục như ý)… Cày xới Tứ Giác Ngộ Điền không mệt mỏi (tinh tấn như ý)… Ngày đêm không quên việc gieo trồng (niệm như ý)… Một lòng một dạ trồng được cây Bồ đề mới thôi (nhất tâm như ý)…!!! Xong 12 việc trên, vị tu hành thành tựu Tư Lương Vị… Tức đã sắm đủ hành trang cho hành trình xuất thế…!!!

Tứ Giác Ngộ Điền đã được làm sạch như ý… Người này, đem hạt giống Bồ đề đặt vào một trong bốn mảnh đất ấy (Thanh văn đặt ở Thân Giác Ngộ Điền; Duyên Giác đặt ở Thọ Giác Ngộ Điền; Bồ Tát sơ phát tâm đặt ở Tâm Giác Ngộ Điền; Bồ Tát nhất thừa đặt ở Pháp Giác Ngộ Điền)… Đủ nhân duyên, thời tiết… Hạt Bồ đề sẽ nảy mầm…!!!

Khi hạt Bồ đề nảy mầm… Tâm ý người này xuất hiện ba điều đặc dị, đó là: Không còn chấp thân (gọi là rời xa thân kiến); Biết rằng giác ngộ không do giới cấm mà thành (rời xa giới cấm thủ kiến); Hết nghi ngờ mình, hết nghi ngờ đạo sư, hết nghi ngờ giáo pháp (rời xa nghi kiến)… Ba điều đặc dị nói trên chính là ba dấu hiệu của người sơ ngộ… Nhị thừa gọi là Tu đà hoàn quả… Bồ tát gọi là Thiện kiến quả…!!!

Khi cây Bồ đề nhô lên khỏi đất, bộ rễ của nó phát triển gồm năm cái… Nhờ năm cái rễ này, cây Bồ đề đứng vững và phát triển trong cõi nước xuất thế!!! Năm cái rễ đó là: Tín căn, tấn căn, niệm căn, định căn và huệ căn…!!!

Sau khi năm cái rễ ăn sâu vào lòng đất xuất thế… Tạo nên sức mạnh hút thức ăn vô lậu và thanh tịnh để nuôi bản thân, từ đó không có gì lay chuyển, gọi là “căn lực bất thối”… Năm sức mạnh đó là: Tín lực, tấn lực, niệm lực, định lực và huệ lực…!!!

Cây Bồ đề vô lậu ngày một cao lớn, phát triển thành bảy nhánh giác ngộ (gọi là thất giác chi), bảy nhánh đó gồm: Trạch pháp giác chi, niệm giác chi, hỉ giác chi, khinh an giác chi, tinh tấn giác chi, định giác chi, xả giác chi… Sau khi phát triển đầy đủ bảy nhánh, cây giác ngộ trở thành cây giải thoát, chúng bắt đầu đơm hoa kết trái…!!! Hoàn tất 17 phẩm trên, người này thành tựu Kiến Đạo Vị… Tức đã thấy đạo quả vô lậu và giải thoát…!!!

Cây giải thoát cho ra tám trái trí tuệ, ăn vào sẽ thành tựu tám điều chân chánh trong Phật đạo, tám điều thuộc về trí tuệ đó là: Chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định…!!! Thành tựu 8 phẩm của Bát Chánh Đạo, người này thành tựu địa vị Tu Đạo trong Phật đạo… Chứng Nhất Thiết Trí…!!!

Đến đây, quá trình canh tác Bồ đề thọ hoàn tất… Từ tám quả chân chánh, người này có thể đem hạt giống chân chánh từ tám quả ấy, bằng trí tuệ chân chánh của mình ban rãi cho những người hữu duyên…!!!

IV- TÓM TẮT

Ba mươi bảy phẩm có nhiều tầng bậc tu tập, có nhiều tầng nghĩa khác nhau… Bài viết chỉ khái quát những gì được coi là cơ bản của 37 phẩm… Hy vọng, trong một ngày không xa khi đủ cơ duyên, chúng ta sẽ khảo sát những tầng nghĩa tiếp theo, rộng hơn, sâu hơn…!!!

Mình sẽ giải thích cụ thể những gì đã viết trong các buổi sinh hoạt…!!! 

Chúc mọi người an vui, tinh tấn!!!

                                                                (13-06-2020)